Δευτέρα 15 Ιουνίου 2009

Η ταυτότητα των μεταναστών

«Ζήσε τον μύθο σου στην Ελλάδα» ,προσκαλούσε το γνωστό μήνυμα του Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού. «Ασε τον μύθο σου στην Ελλάδα» κατά παράφραση του ομόηχου στα αγγλικά μηνύματος, ωστόσο δεν είναι η νέα διαφημιστική καμπάνια του υπουργείου Εσωτερικών για τους μετανάστες μετά τις πρόσφατες εξαγγελίες.
ΚΑΡΑΒΙΕΣ ΑΠΕΛΠΙΣΜΕΝΩΝ
Το ταξίδι για τον παράδεισο για τους 20 Ασιάτες σταμάτησε χθες τα ξημερώματα στις ακτές της Λέσβου, όταν το φουσκωτό σκάφος τους εντοπίστηκε από περιπολικό του Λιμενικού. Μαζί τους συνελήφθησαν και δύο διακινητές. Δεκάδες μετανάστες αποβιβάζονται καθημερινά με τον τρόπο αυτό στις ακτές των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου. Είναι ο τίτλος της εκδήλωσης που πραγματοποίησε το Ελληνικό Ιδρυμα Ευρωπαϊκής και Εξωτερικής Πολιτικής, στην οποία παρουσιάστηκαν έρευνες για τις εφτά αριθμητικά σημαντικές εθνοτικές ομάδες μεταναστών και μεταναστριών, μετά τους Αλβανούς, που συνιστούν τη μεγαλύτερη και περισσότερο ενταγμένη κοινότητα. Οι υπό διερεύνηση μεταναστευτικές κοινότητες προέρχονται κυρίως από την Ευρώπη και τις χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ και παρά την ένταξή τους στην Ε.Ε., που τους απάλλαξε από τη γραφειοκρατική ομηρία της ανανέωσης αδειών παραμονής, δεν φαίνεται να είχε δραματικές επιπτώσεις στη ζωή τους εδώ, καθώς αρκετοί δεν έχουν βγει από την παράτυπη αγορά εργασίας. Αντίθετα τα προβλήματα παρουσιάζονται οξυμένα για τους προερχόμενους από ασιατικές και αφρικανικες χώρες. «Πίσω στις χώρες μας έχουμε πολλά προβλήματα. Υπάρχουν αντίπαλες τόσο πολιτικές όσο και θρησκευτικές ομάδες και εμείς βρισκόμαστε πάντα στη μέση. Οι οικογένειές μας πουλάνε τα σπίτια, τα χωράφια, τα χρυσαφικά τους για να πληρώσουν το αντίτιμο προκειμένου να έρθει κάποιο νεότερο μέλος της οικογένειας εδώ. Επενδύουν ό,τι έχουν και δεν έχουν. Και όταν καταφέρνουν να φτάσουν, βιώνουν με τον χειρότερο τρόπο τη διάψευση κάθε ελπίδας και τη συντριβή κάθε ονείρου. Πληρώνουμε χρήματα για να αγοράσουμε τον θάνατό μας» είναι η μαρτυρία του Τζαμίλ, εκπροσώπου μεταναστών από ασιατικές χώρες, με την οποία απέδωσε περιεχόμενο στον τίτλο της εκδήλωσης, καθώς εγκλωβίζονται εδώ χωρίς χαρτιά και χρήματα και το χρέος που κουβαλάνε δεν τους επιτρέπει την οδυνηρή επιστροφή στην παραδοχή της ήττας. Ας δούμε όμως πώς αποτυπώθηκαν ερευνητικά οι μεταναστευτικές ομάδες:
Πολωνοί:
αποτελούν μία από τις πιο παλιές και καλά οργανωμένες κοινότητες, που αν και προέρχονται από πρώην κομμουνιστική χώρα είναι η μοναδική με παρουσία στην Ελλάδα προ του 1989.
Σύμφωνα με την απογραφή το 2001, υπήρχαν περίπου 13.000 Πολωνοί στη χώρα, σήμερα υπολογίζονται σε περισσότερους από 20.000. Κατοικούν κυρίως στην Αττική, έχουν ιδιαίτερα χαμηλά ποσοστά ανεργίας, απασχολούνται σε οικοδομοτεχνικές αλλά και οικιακές εργασίες -6.200 ήταν γραμμένοι στο ΙΚΑ- αναπτύσσουν επίσης αξιόλογη επιχειρηματική δραστηριότητα και αμείβονται με το 70% των αποδοχών των Ελλήνων. Το 28,5% είναι μέχρι 14 ετών, ποσοστό που υπογραμμίζει τον οικογενειακό χαρακτήρα της πολωνικής μετανάστευσης, ενώ περίπου το 30% των παιδιών προέρχεται από μικτούς γάμους. Οι ίδιοι θεωρούν σημαντική την ένταξη της Πολωνίας στην Ε.Ε., επειδή τους απάλλαξε από τις περίπλοκες διαδικασίες έκδοσης αδειών διαμονής/εργασίας, το ανάλογο χρηματικό κόστος, καθώς και την απειλή της απέλασης.
Βούλγαροι:
αποτελούν τη δεύτερη αριθμητικά εθνική ομάδα μεταναστών στην Ελλάδα. Τα 2/3 των περίπου 30.000 Βούλγαρων που είχαν άδεια παραμονής ή αναμενόταν να έχουν το 2008 είναι γυναίκες -17.500 ήταν ασφαλισμένοι στο ΙΚΑ και αμείβονταν με το 63% των αντιστοιχων αμοιβών των Ελλήνων. Οι εκτιμήσεις ανεβάζουν τον αριθμό τους σε περισσότερους από 100.000. Κύρια απασχόλησή τους η οικιακή εργασία και η γεωργία, που αποτέλεσε και το λόγο της πρώτης εποχικής μετανάστευσής τους στην Ελλάδα από το 1989 έως το 1996. Παρ' όλο που η χώρα έγινε μέλος της Ε.Ε., η μετανάστευση από τη Βουλγαρία δεν έχει σταματήσει: την περίοδο 2007-9 οι Βούλγαροι συνέχισαν να έρχονται για εργασία, οι περισσότεροι άτυπα. Από τον φόβο μάλιστα των Αρχών, που προϋπήρχε, και παρ' όλο που δεν απαιτείται η καταβολή παραβόλου, αρκετοί δεν προσέρχονται στις Αρχές για να δηλώσουν την παρουσία τους και να παραλάβουν άδειες διαμονής και εργασίας. Κατοικούν στην Αττική, τα νοτιοδυτικά παράλια της Πελοποννήσου, την Κρήτη και ένας σταθερός αριθμός στην Κεντρική Μακεδονία. Η αναγνώριση χρόνου εργασίας και η μεταφορά συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων μετά την ένταξη στην Ε.Ε. έχει επιβάλει τη διμερή συνεργασία ανάμεσα στις υπηρεσίες ασφάλισης.
Ρουμάνοι:
κατασκευές, μεταποίηση, ιδιωτικά νοικοκυριά, ξενοδοχεία και εστιατόρια είναι οι τομείς απασχόλησης για τα τρία τέταρτα των περίπου 19.500 Ρουμάνων μεταναστών στην Ελλάδα που πήραν πέρσι άδεια παραμονής -στο ΙΚΑ ήταν το ίδιο διάστημα ασφαλισμένα 15.000 άτομα, εκ των οποίων τα 2/3 ήταν άντρες που αμείβονταν με το 73% του μέσου ημερομισθίου για τους Ελληνες. Ωστόσο μόνο το 42% του πληθυσμού τους εδώ είναι άντρες, ενώ το 58% γυναίκες, που προφανώς απασχολείται άτυπα. Αν και αξιολογούν θετικά την ένταξη της χώρας τους στην Ε.Ε., δεν είναι ενημερωμένοι σχετικά με τις υποχρεώσεις και τα δικαιώματά τους και δεν γνωρίζουν ότι εφόσον διαμένουν περισσότερο από τρεις μήνες στο έδαφος ενός άλλου κράτους πρέπει να αιτηθούν άδειας διαμονής. Είναι η τέταρτη αριθμητικά εθνική ομάδα μεταναστών στη χώρα μας.
Γεωργιανοί και Ουκρανοί:
τρίτη πολυπληθέστερη ομάδα οι Γεωργιανοί, υπολογίζονται στους 60.000, επιλέγουν την Ελλάδα είτε λόγω καταγωγής είτε λόγω γνωριμιών και εγκαθίστανται κυρίως εκεί όπου υπάρχουν δίκτυα παλιννοστούντων στη Β. Ελλάδα. Χαρακτηριστικό γυναικείας μετανάστευσης οι Ουκρανές, αποτελούν το 82% των περίπου 26.000 μεταναστών συμπατριωτών τους στη χώρα μας: κύρια απασχόλησή τους οι οικιακές εργασίες. Ο ένας στους δέκα Γεωργιανούς, που κατοικούν νόμιμα στη χώρα, έκαναν αίτηση ασύλου για να νομιμοποιήσουν το καθεστώς τους, ενώ πολλοί παραμένουν χωρίς χαρτιά, σε αντίθεση με τους Ουκρανούς, το μεγαλύτερο μέρος των οποίων έχουν αποκτήσει άδεια παραμονής. Πρόκειται για δύο τυπικές ομάδες μεταναστών που ήρθαν νόμιμα με τουριστική βίζα, μετά τη λήξη της οποίας παρέμειναν και εργάζονταν παράτυπα μέχρι να δοθούν οι ευκαιρίες νομιμοποίησης και να τακτοποιηθούν.
Πακιστανοί και Μπαγκλαντεσιανοί:
τυπικό δείγμα αντρικής μετανάστευσης, καθώς από τους περίπου 7.035 νόμιμους Πακιστανούς μόνο οι 432 ήταν γυναίκες και αντίστοιχα από τους 3.119 Μπαγκλαντεσιανούς με άδεια παραμονής οι γυναίκες ήταν μόλις 249. Σε σύγκριση με πέρσι σε αυτές τις κοινότητες έχει γίνει φανερή η αδυναμία συγκέντρωσης των απαραίτητων ενσήμων που οδήγησε στην απονομιμοποίησή τους. Από την άλλη, σύμφωνα με υπολογισμούς, τα τελευταία χρόνια οι Πακιστανοί φτάνουν τους 50.000 και οι Μπαγκλαντεσιανοί τους 20.000, πληθυσμοί που στερούνται νομιμοποιητικά έγγραφα, καθώς έρχονται είτε με βίζα, που στη συνέχεια παραβιάζουν, είτε παράνομα. Ενδιαφέρον εύρημα που τους αφορά είναι ότι η κύρια παράνομη είσοδός τους προέρχεται από άλλες νέες χώρες κράτη-μέλη, όπως είναι η Ρουμανία και η Βουλγαρία, ενώ πληρώνουν ακριβά τους λαθρεμπόρους από 800-8.000 ευρώ το άτομο για ένα επικίνδυνο και οδυνηρό ταξίδι προς την Ευρώπη, που μπορεί να διαρκέσει μέχρι και δύο χρονια. Ζουν στις πιο φτηνές γειτονιές της πόλης και απασχολούνται κυρίως στη μεταποίηση, τις κατασκευές, τις υπηρεσίες εστίασης, αλλά και δουλειές του ποδαριού και του δρόμου. Αν και σε αρκετές περιπτώσεις εμπίπτουν στην κατηγορία των προσφύγων και στην πραγματικότητα χρειάζονται τη διεθνή προστασία που δικαιούνται, στερούνται κάθε ενημέρωσης και αντιμετωπίζουν τον κοινωνικό αποκλεισμό. *

Δεν υπάρχουν σχόλια: