Είχε ταυτιστεί με το ελληνικό Θέατρο Σκιών και η τραχιά φωνή του με εκείνη του Καραγκιόζη. Ο Ευγένιος Σπαθάρης, που έσβησε στα 85 του, άφησε ορφανό τον ήρωα που ταυτίστηκε με την Ελλάδα «O Καραγκιόζης αντιπροσωπεύει τον ελληνικό λαό σε όλες του τις εκδοχές. Είναι καλόκαρδος, αισιόδοξος, αλλά και βασανισμένος», έλεγε στα «ΝΕΑ», σε μία από τις τελευταίες του συνεντεύξεις στη Μαίρη Αδαμοπούλου, ο Ευγένιος Σπαθάρης, ο «πρύτανης του ελληνικού Θεάτρου Σκιών», ο οποίος έσβησε το Σάββατο το βράδυ, στα 85 του, ύστερα από ατύχημα (πτώση) που του προκάλεσε εγκεφαλική αιμορραγία. Ο καλλιτέχνης, που στα 67 χρόνια της καριέρας του κατάφερε να γράψει 40 έργα Καραγκιόζη, να δει τα ζωγραφικά του έργα σε 79 εκθέσεις και να στεγάσει τον Καραγκιόζη σε δύο μουσεία (το Παγκόσμιο Μουσείο Θεάτρου Σκιών στο σπίτι του στο Μαρούσι και το Σπαθάρειο Μουσείο Θεάτρου Σκιών Δήμου Αμαρουσίου), κατάφερε να κρατήσει «ζωντανό» τον ήρωά του σε δύσκολες εποχές- στην Κατοχή και τη χούντα, όταν ο Καραγκιόζης έγινε σύμβολο αντίστασης. Τα όνειρά του στην αρχή δεν ταυτίζονταν με τον δρόμο του χάρτινου καμπούρη. Ήθελε να γίνει αρχιτέκτονας. Όταν όμως ο πατέρας του, ο σπουδαίος καραγκιοζοπαίχτης Σωτήρης Σπαθάρης (γεννήθηκε στη Σαντορίνη το 1892 και πέθανε στην Αθήνα σε ηλικία 81 ετών) αρρώστησε, ο νεαρός τότε Ευγένιος αναγκάστηκε να περάσει πίσω από τον μπερντέ. «Τον αγάπησα τον Καραγκιόζη. Και στη συνέχεια με αγάπησε και ο κόσμος. Μου βγήκε σε καλό αυτή η ιστορία. Όταν πρωτοβγήκα, το ΄42, δεν έπαιζα κωμωδίες. Μόνο ηρωικά έργα, διότι ο κόσμος είχε απωθημένα με την Κατοχή», έλεγε. «Τότε, στη φιγούρα του καπετάνιου του ΄21 οι θεατές έβλεπαν τον καπετάνιο του βουνού. Γρήγορα όμως τα ηρωικά έργα, που ήταν μόλις 16, τελείωσαν. Τότε άρχισα να διαβάζω Ιστορία και να γράφω καινούργια έργα για να χορτάσω το κοινό που διψούσε. Όλο αυτό όμως δεν άρεσε στους Γερμανούς κατακτητές με αποτέλεσμα να βρεθώ στην Κομαντατούρ για εκτέλεση. Γλίτωσα επειδή ο διερμηνέας ήταν φιλέλληνας και φίλος του Καραγκιόζη», θυμόταν ο Ευγένιος Σπαθάρης. Η τέχνη του Καραγκιόζη την εποχή της κατάργησης των στεγανών μεταξύ των τεχνών απέκτησε σιγά σιγά και εικαστικό ενδιαφέρον. Και η φωτισμένη γενιά του ΄30 (πρώτος ο Γιάννης Τσαρούχης) αναζήτησε στη ζωγραφική του τα ζωντανά κύτταρα μιας συνέχειας που φτάνουν ώς την αγγειογραφία της αρχαιότητας. «Εδώ εμφανίζεται ξανά η αρχαία ελληνική θεώρηση. Η μαύρη γραμμή- του περιγράμματος - κυκλώνει το αντικείμενο. Τα χρώματα αποκτούν μια σχεδόν πρωτόγονη ειλικρίνεια και ένταση», σημείωνε ο Νίκος Χατζηκυριάκος- Γκίκας. Η μονογραφία- στο πλαίσιο της σειράς «Σύγχρονοι Έλληνες Εικαστικοί»- που «ΤΑ ΝΕΑ» κυκλοφόρησαν από το Σάββατο στα περίπτερα (επίσης η εφημερίδα προσφέρει στους αναγνώστες της κάθε Σάββατο σειρά DVD με αποσπάσματα παραστάσεων του Ευγένιου Σπαθάρη) ανατρέχει στο ημίφως μύθων και παραδόσεων για την αληθινή ταυτότητα του Καραγκιόζη: ήταν ένας Έλληνας, μακρινός απόγονος του Αριστοφάνη, ή ένας Ανατολίτης; Ο Ευγένιος Σπαθάρης δεν είχε συγκεκριμένη απάντηση. Το μόνο που έλεγε ήταν: «Δεν θα σταματήσω να παίζω στον μπερντέ. Αν μου στερήσεις τον Καραγκιόζη, θα πεθάνω...». Ο ίδιος πάντως έπαιξε Αριστοφάνη, τον Πλούτο στην Επίδαυρο το 2001 με το Θέατρο Τέχνης, ενώ στον μπερντέ του παρουσίασε τους «Βατράχους» και τους «Όρνιθες».
Στα χρόνια της ανήσυχης γενιάς του ΄60, χάρη στον Σπαθάρη ο Καραγκιόζης ταξίδεψε στην Αμερική και τον Καναδά, μπήκε στο θέατρο, τις συναυλίες, το μπαλέτο, τη δισκογραφία, την τηλεόραση και το DVD, ανανεώνοντας συνεχώς τα μέσα επικοινωνίας του. Ο Σπαθάρης επίσης επέκτεινε τη ζωγραφική του από τον μπερντέ και τις αφίσες στον καμβά, κερδίζοντας τον τίτλο του «νέου Θεόφιλου» από τον Τζούλιο Καΐμη. «Με πίκρανε η αδιαφορία του κράτους» Εκείνο που πίκρανε περισσότερο τον Ευγένιο Σπαθάρη ήταν «η αδιαφορία του κράτους». «Ότι οι κυβερνήσεις δεν τον κοίταξαν ποτέ», έλεγε. «Δεν έχει πέσει το υπουργείο Πολιτισμού δίπλα στο Θέατρο Σκιών. Και δεν μιλώ μόνο από οικονομικής πλευράς. Χρειάζεται ουσιαστικό ενδιαφέρον, διότι η παράδοση δεν είναι μόνο οι χοροί, τα τραγούδια, αλλά και το παραδοσιακό θέατρο». Πίστευε δε πως «μπορεί τα παιδιά να έχουν εξοικειωθεί με τα ξενόφερτα της τηλεόρασης, αλλά τον Καραγκιόζη τον αγαπάνε, επειδή μιλάει τη γλώσσα τους, ξέρει τα τερτίπια τους. Οι νέοι τον θέλουν, αλλά το πρόβλημα είναι ότι δεν μπορούν να δουν παραστάσεις εύκολα και εδώ είναι που λείπει η φροντίδα από το κράτος. Πρέπει να φτιαχτεί ένα θεατράκι ευπρεπισμένο, σε λαϊκό παλιό στυλ, που να φιλοξενεί παραστάσεις». Πηγή: Εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου