ΑΝΤΙΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗ ΚΑΙ ΑΣΥΜΒΑΤΗ ΜΕ ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΑΡΧΕΣ Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥΣ, ΑΝΑΦΕΡΕΙ Η ΕΚΘΕΣΗΤην πλήρη αποδόμηση της πολιτικής της κυβέρνησης στον τομέα της ασφάλειας συνεπάγεται η γνωμοδότηση της Αρχής Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων για τη γενικευμένη και χωρίς θεσμικούς φραγμούς ηλεκτρονική υπερεποπτεία των πολιτών.
Με ένα κείμενο 27 σελίδων κονιορτοποιεί όλα τα προσχηματικά επιχειρήματα που επιστράτευσε η Ν.Δ. για να επιβάλει τη συνεχή λειτουργία των καμερών στους δρόμους της Αθηνας, κρίνοντας ότι η ρύθμιση είναι αντισυνταγματική, ευθέως αντίθετη με την ΕΣΔΑ και τη Σύμβαση 108 του Συμβουλίου της Ευρώπης και εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους προσβολής των ατομικών δικαιωμάτων, αφού καθιστά ανέλεγκτη την Αστυνομία και ουσιαστικά απροστάτευτο τον πολίτη.
Επικρίνει ακόμη την κυβέρνηση, διότι κατά παράβαση του Συντάγματος αφαίρεσε από την ελεγκτική αρμοδιότητα της Αρχής ένα μεγάλο και ευαίσθητο τομέα της κρατικής δράσης, όπως είναι η προστασία των προσωπικών δεδομένων από τη βιντεοεπιτήρηση. Δεν είναι τυχαίο ότι η Ν.Δ., ακολουθώντας τη λογική της απαξίωσης της ανεξάρτητης Αρχής, την αγνόησε προκλητικά, σπεύδοντας να ψηφίσει την τροπολογία πριν εκείνη γνωμοδοτήσει.
Σύσσωμος ο νομικός κόσμος έχει καταδικάσει τα επκίνδυνα για την ιδιωτική ζωή των πολιτών νομοθετικά μέτρα.*
«Δημιουργία υπερδικαιώματος που μπορεί να παραμερίσει τα υπόλοιπα»
Το βασικό επιχείρημα που προέβαλε η κυβέρνηση για τη νομιμοποίηση της 24ωρης λειτουργίας των καμερών, αυτό της διαφύλαξης της δημόσιας ασφάλειας, ακυρώνεται από τη γνωμοδότηση της Αρχής.
«Ασφάλεια σε πλαίσιο ελευθερίας και όχι ελευθερία σε πλαίσιο ασφαλείας», τονίζουν τα μέλη της και προσθέτουν: «Ο βασικός κίνδυνος που εγκυμονεί η αναγνώριση ενός αυτοτελούς ατομικού δικαιώματος στην ασφάλεια είναι η δημιουργία ενός υπερδικαιώματος το οποίο θα μπορούσε να παραμερίσει τα υπόλοιπα συνταγματικά κατοχυρωμένα δικαιώματα, όπως αυτό της προστασίας των προσωπικών δεδομένων».
Χωρίς όρια
Το συμπέρασμα στο οποίο καταλήγουν είναι ότι «με τη ρύθμιση καθίσταται αναποτελεσματική η προστασία προσωπικών δεδομένων, επειδή η πρόταση δεν αναφέρει όρια, κριτήρια ή εξειδικευμένες δράσεις της Δημόσιας Αρχής και συνεπώς αφήνει ανυπεράσπιστο το υποκείμενο του δικαιώματος. Για τους λόγους αυτούς η ρύθμιση δεν εναρμονίζεται με το Σύνταγμα και τις υπερνομοθετικής ισχύος διατάξεις».
Αίσθηση προκαλεί και η επισήμανση ότι «η συνεχής βιντεοεπιτήρηση δημόσιων χώρων ισοδυναμεί με σύστημα αυτόματης μυστικής παρακολούθησης». Και αυτό, διότι ακόμη και στην περίπτωση που οι κάμερες είναι ορατές και το κοινό ενημερώνεται για τη λειτουργία τους, οι τεχνικές δυνατότητες του συστήματος και η επεξεργασία των καταγεγραμμένων πληροφοριών παραμένουν άγνωστες για τα πρόσωπα που παρακολουθούνται.
Η Αρχή διατυπώνει συγκεκριμένες παρατηρήσεις που χτυπούν τον πυρήνα του νέου νόμου:
Τα 7 «δεν»
- Δεν αρκεί η γενική αναφορά στη διαφύλαξη της δημόσιας τάξης, απαιτείται εξειδίκευση του σκοπού επεξεργασίας, η οποία είναι απαραίτητη για να ελεγχθεί αν τα εφαρμοζόμενα μέτρα βιντεοεπιτήρησης, που συνεπάγονται επέμβαση από την κρατική εξουσία στην ιδιωτική ζωή, τελούν σε πρόδηλη λογική συνάφεια με το σκοπό.
- Δεν προβλέπονται συγκεκριμένα κριτήρια επικινδυνότητας (όπως αυξημένη εγκληματικότητα σε μια περιοχή κ.λπ.) βάσει των οποίων θα αποφασίζεται η εγκατάσταση και η λειτουργία των καμερών, με αποτέλεσμα να αφήνεται στην απόλυτη διακριτική ευχέρεια των διοικητικών αρχών η απόφαση. Ετσι, υπάρχει κίνδυνος αθέμιτης προσβολής όχι μόνο του άρθρου 9Α του Συντάγματος αλλά και άλλων συνταγματικών διατάξεων (άρθρα 2, παρ. 1,5, παρ, 1,11).
- Δεν υπάρχει καμία πρόνοια για την αποτελεσματική προστασία των πολιτών που ενδεχομένως θίγονται από την επεξεργασία των προσωπικών δεδομένων.
- Δεν προσδιορίζεται με σαφήνεια ο υπεύθυνος επεξεργασίας, ο οποίος συλλέγει και αποθηκεύει τα δεδομένα. Η γενική αναφορά στη δημόσια αρχή δεν είναι επαρκής για την προστασία των ατόμων.
- Δεν προβλέπεται έκδοση προηγούμενης διοικητικής πράξης ώστε να εξασφαλίζεται αποτελεσματικός δικαστικός έλεγχος, ιδίως για τα πρόσωπα που δεν διαπράττουν ποινικά αδικήματα. Μόνο η δυνατότητα άσκησης αγωγής αποζημίωσης κατά του Δημοσίου για προσβολή της προσωπικότητας δεν αρκεί.
- Δεν υπάρχουν ρυθμίσεις για τη συλλογή, αποθήκευση, χρήση και διαβίβαση των δεδομένων όπως απαιτεί η νομολογία του ΕΔΔΑ.
- Δεν προβλέπονται οργανωτικά και τεχνικά μέτρα για την ασφάλεια των προσωπικών δεδομένων που συλλέγονται και αποθηκεύονται.
«Προσβάλλει το 9Α»
- Η αφαίρεση από την ελεγκτική αρμοδιότητα της Αρχής ενός μεγάλου ευαίσθητου τομέα κρατικής δράσης προσβάλλει τον πυρήνα του άρθρου 9Α του Συντάγματος και δεν είναι συμβατή με το άρθρο 8 της ΕΣΔΑ. Ο κοινός νομοθέτης μπορεί να προσδιορίζει τις ειδικότερες αρμοδιότητες της Αρχής, η ευχέρεια όμως αυτή δεν φτάνει μέχρι την ολοσχερή αφαίρεση από την εποπτεία της ενός ευρέος πεδίου της κρατικής δράσης.
Με ένα κείμενο 27 σελίδων κονιορτοποιεί όλα τα προσχηματικά επιχειρήματα που επιστράτευσε η Ν.Δ. για να επιβάλει τη συνεχή λειτουργία των καμερών στους δρόμους της Αθηνας, κρίνοντας ότι η ρύθμιση είναι αντισυνταγματική, ευθέως αντίθετη με την ΕΣΔΑ και τη Σύμβαση 108 του Συμβουλίου της Ευρώπης και εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους προσβολής των ατομικών δικαιωμάτων, αφού καθιστά ανέλεγκτη την Αστυνομία και ουσιαστικά απροστάτευτο τον πολίτη.
Επικρίνει ακόμη την κυβέρνηση, διότι κατά παράβαση του Συντάγματος αφαίρεσε από την ελεγκτική αρμοδιότητα της Αρχής ένα μεγάλο και ευαίσθητο τομέα της κρατικής δράσης, όπως είναι η προστασία των προσωπικών δεδομένων από τη βιντεοεπιτήρηση. Δεν είναι τυχαίο ότι η Ν.Δ., ακολουθώντας τη λογική της απαξίωσης της ανεξάρτητης Αρχής, την αγνόησε προκλητικά, σπεύδοντας να ψηφίσει την τροπολογία πριν εκείνη γνωμοδοτήσει.
Σύσσωμος ο νομικός κόσμος έχει καταδικάσει τα επκίνδυνα για την ιδιωτική ζωή των πολιτών νομοθετικά μέτρα.*
«Δημιουργία υπερδικαιώματος που μπορεί να παραμερίσει τα υπόλοιπα»
Το βασικό επιχείρημα που προέβαλε η κυβέρνηση για τη νομιμοποίηση της 24ωρης λειτουργίας των καμερών, αυτό της διαφύλαξης της δημόσιας ασφάλειας, ακυρώνεται από τη γνωμοδότηση της Αρχής.
«Ασφάλεια σε πλαίσιο ελευθερίας και όχι ελευθερία σε πλαίσιο ασφαλείας», τονίζουν τα μέλη της και προσθέτουν: «Ο βασικός κίνδυνος που εγκυμονεί η αναγνώριση ενός αυτοτελούς ατομικού δικαιώματος στην ασφάλεια είναι η δημιουργία ενός υπερδικαιώματος το οποίο θα μπορούσε να παραμερίσει τα υπόλοιπα συνταγματικά κατοχυρωμένα δικαιώματα, όπως αυτό της προστασίας των προσωπικών δεδομένων».
Χωρίς όρια
Το συμπέρασμα στο οποίο καταλήγουν είναι ότι «με τη ρύθμιση καθίσταται αναποτελεσματική η προστασία προσωπικών δεδομένων, επειδή η πρόταση δεν αναφέρει όρια, κριτήρια ή εξειδικευμένες δράσεις της Δημόσιας Αρχής και συνεπώς αφήνει ανυπεράσπιστο το υποκείμενο του δικαιώματος. Για τους λόγους αυτούς η ρύθμιση δεν εναρμονίζεται με το Σύνταγμα και τις υπερνομοθετικής ισχύος διατάξεις».
Αίσθηση προκαλεί και η επισήμανση ότι «η συνεχής βιντεοεπιτήρηση δημόσιων χώρων ισοδυναμεί με σύστημα αυτόματης μυστικής παρακολούθησης». Και αυτό, διότι ακόμη και στην περίπτωση που οι κάμερες είναι ορατές και το κοινό ενημερώνεται για τη λειτουργία τους, οι τεχνικές δυνατότητες του συστήματος και η επεξεργασία των καταγεγραμμένων πληροφοριών παραμένουν άγνωστες για τα πρόσωπα που παρακολουθούνται.
Η Αρχή διατυπώνει συγκεκριμένες παρατηρήσεις που χτυπούν τον πυρήνα του νέου νόμου:
Τα 7 «δεν»
- Δεν αρκεί η γενική αναφορά στη διαφύλαξη της δημόσιας τάξης, απαιτείται εξειδίκευση του σκοπού επεξεργασίας, η οποία είναι απαραίτητη για να ελεγχθεί αν τα εφαρμοζόμενα μέτρα βιντεοεπιτήρησης, που συνεπάγονται επέμβαση από την κρατική εξουσία στην ιδιωτική ζωή, τελούν σε πρόδηλη λογική συνάφεια με το σκοπό.
- Δεν προβλέπονται συγκεκριμένα κριτήρια επικινδυνότητας (όπως αυξημένη εγκληματικότητα σε μια περιοχή κ.λπ.) βάσει των οποίων θα αποφασίζεται η εγκατάσταση και η λειτουργία των καμερών, με αποτέλεσμα να αφήνεται στην απόλυτη διακριτική ευχέρεια των διοικητικών αρχών η απόφαση. Ετσι, υπάρχει κίνδυνος αθέμιτης προσβολής όχι μόνο του άρθρου 9Α του Συντάγματος αλλά και άλλων συνταγματικών διατάξεων (άρθρα 2, παρ. 1,5, παρ, 1,11).
- Δεν υπάρχει καμία πρόνοια για την αποτελεσματική προστασία των πολιτών που ενδεχομένως θίγονται από την επεξεργασία των προσωπικών δεδομένων.
- Δεν προσδιορίζεται με σαφήνεια ο υπεύθυνος επεξεργασίας, ο οποίος συλλέγει και αποθηκεύει τα δεδομένα. Η γενική αναφορά στη δημόσια αρχή δεν είναι επαρκής για την προστασία των ατόμων.
- Δεν προβλέπεται έκδοση προηγούμενης διοικητικής πράξης ώστε να εξασφαλίζεται αποτελεσματικός δικαστικός έλεγχος, ιδίως για τα πρόσωπα που δεν διαπράττουν ποινικά αδικήματα. Μόνο η δυνατότητα άσκησης αγωγής αποζημίωσης κατά του Δημοσίου για προσβολή της προσωπικότητας δεν αρκεί.
- Δεν υπάρχουν ρυθμίσεις για τη συλλογή, αποθήκευση, χρήση και διαβίβαση των δεδομένων όπως απαιτεί η νομολογία του ΕΔΔΑ.
- Δεν προβλέπονται οργανωτικά και τεχνικά μέτρα για την ασφάλεια των προσωπικών δεδομένων που συλλέγονται και αποθηκεύονται.
«Προσβάλλει το 9Α»
- Η αφαίρεση από την ελεγκτική αρμοδιότητα της Αρχής ενός μεγάλου ευαίσθητου τομέα κρατικής δράσης προσβάλλει τον πυρήνα του άρθρου 9Α του Συντάγματος και δεν είναι συμβατή με το άρθρο 8 της ΕΣΔΑ. Ο κοινός νομοθέτης μπορεί να προσδιορίζει τις ειδικότερες αρμοδιότητες της Αρχής, η ευχέρεια όμως αυτή δεν φτάνει μέχρι την ολοσχερή αφαίρεση από την εποπτεία της ενός ευρέος πεδίου της κρατικής δράσης.
Πηγή: Εφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου