ΕΘΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΡΟΣΟΝΤΩΝ: Σαρώνονται τα πάντα στην εκπαίδευση

Τα οκτώ επίπεδα κατάταξης πτυχίων και απολυτηρίων

Της ΑΝΝΑΣ ΑΝΔΡΙΤΣΑΚΗ, Εφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ

Την έναρξη της διαβούλευσης για τη συγκρότηση του Εθνικού Πλαισίου Προσόντων (το 2011), που θα αλλάξει ριζικά τον χάρτη της εκπαίδευσης και κατάρτισης στη χώρα μας, βασιζόμενο όχι σε τίτλους ή διάρκεια σπουδών αλλά στο σύνολο της μάθησης, ανεξαρτήτως τρόπου, κήρυξε, χθες, η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Παιδείας. Σε μια καθ' όλα επίσημη εκδήλωση-ημερίδα, παρουσία Ευρωπαίων αξιωματούχων και εμπειρογνωμόνων, παρουσιάστηκε το προτεινόμενο μοντέλο που περιλαμβάνει τα οκτώ επίπεδα προσόντων, στα οποία αντιστοιχούν «μαθησιακά αποτελέσματα» που καλύπτουν όλο το φάσμα της εκπαίδευσης, τυπικής, μη τυπικής και άτυπης. Βασικά κριτήρια: γνώσεις, δεξιότητες, ικανότητες. Βασική κατάταξη: Τρία πρώτα επίπεδα - α'θμια, β'θμια εκπαίδευση, τέταρτο και πέμπτο επίπεδο - μεταδευτεροβάθμια, έκτο, έβδομο, όγδοο - ανώτατη εκπαίδευση.
Η πρώτη άμεση αντίδραση, χθες, εκδηλώθηκε από τα συνεργαζόμενα με ξένα πανεπιστήμια κολέγια που, με ανακοίνωσή τους, χαρακτηρίζουν αναρμόδιες τις ελληνικές αρχές για την κατάταξη των αποφοίτων τους στο Πλαίσιο Προσόντων, τονίζοντας πως αυτοί έχουν ήδη καταταγεί στην 6 ή 7η θέση της βρετανικής οκτάβαθμης κλίμακας.
«Σημασία δεν έχει το τι γίνεται κάποιος βάσει ενός πιστοποητικού, αλλά το τι μπορεί να κάνει», τόνισε χαρακτηριστικά η υπουργός Παιδείας, Αννα Διαμαντοπούλου, για να σηματοδοτήσει το πλαίσιο της νέας πολιτικής για τη διά βίου μάθηση. Με ένα ενιαίο Πλαίσιο -τόνισε- «όλες οι μορφές εκπαίδευσης θα συσχετιστούν μεταξύ τους ενώ τα αποτελέσματά τους θα αναγνωρίζονται και θα πιστοποιούνται στη βάση μιας συμφωνίας που θα διασφαλίζει την ποιότητα και την αμοιβαία εμπιστοσύνη κράτους και κοινωνικών εταίρων». Στο τρίπτυχο «Προσόντα, Διασφάλιση ποιότητας, Αποκέντρωση» συνόψισε τις προκλήσεις η υφυπουργός Εύη Χριστοφιλοπούλου, παραπέμποντας σ' «ένα διάλογο που θα χτίσει γέφυρες».
Εν ολίγοις, η δημιουργία του Εθνικού Πλαισίου Προσόντων συνδέεται άρρηκτα με τη μεταρρύθμιση του εκπαιδευτικού μας συστήματος, βασικό στοιχείο της οποίας θα είναι η διασφάλιση της ποιότητάς του. Στόχος, ένα ανοιχτό και ευέλικτο εκπαιδευτικό σύστημα που θα οδηγήσει σ' ένα δίκτυο διά βίου μάθησης όπου, μεταξύ άλλων, θα αποτιμώνται ισότιμα η γενική, η επαγγελματική και η ακαδημαϊκή εκπαίδευση. Αλλωστε, όπως τονίστηκε, μέσω του εθνικού πλαισίου θα δοθεί επιτέλους η δυνατότητα αναγνώρισης και πιστοποίησης της άτυπης μάθησης.
«Σύγκλιση προσόντων, οδηγεί μεσοπρόθεσμα και σε σύγκλιση μισθών», τόνισε ο κ. Διαμαντοπούλου για να αναδείξει την παράμετρο του «συλλογικού κοινωνικού οφέλους, μακριά από συντεχνιακές ανασφάλειες και επαγγελματικούς ψευτοεγωισμούς».
Βασικές επισημάνεις όπως διατυπώθηκαν κατά την παρουσίαση του κειμένου (που τίθεται σε διάλογο μέχρι το τέλος Αυγούστου, ώστε να κατατεθεί ακολούθως το σχέδιο νόμου και εντός του 2011 να συγκροτηθεί το Εθνικό Πλαίσιο και εντός του 2012 η αντιστοίχισή του με το Ευρωπαϊκό):
- «Προσόντα» είναι τα πιστοποιημένα πτυχία, διπλώματα και τίτλοι σπουδών από τρία πεδία, δηλαδή τυπική εκπαίδευση (α'θμια, β'θμια, ανώτατη), μη τυπική και άτυπη μάθηση.
- Το Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων δεν απονέμει προσόντα, απλώς τα κατηγοριοποιεί σε επίπεδα και τα περιγράφει με όρους μαθησιακών αποτελεσμάτων. Η απονομή των προσόντων θα παραμείνει αρμοδιότητα των εθνικών φορέων.
- Το Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων δεν σχετίζεται με την αναγνώριση κατοχυρωμένων επαγγελματικών προσόντων στην Ε.Ε.

Σαρώνονται τα πάντα στην εκπαίδευση
Κείμενα: Γεράσιμος ΧΟΛΕΒΑΣ - Γιάννα ΣΤΡΕΒΙΝΑ, Εφημερίδα ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Συθέμελα θα σαρώσει το εκπαιδευτικό σύστημα και τα μορφωτικά κι εργασιακά δικαιώματα του λαού, το λεγόμενο Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων, που ανακοίνωσε την περασμένη Πέμπτη το υπουργείο Παιδείας. Οι συνέπειες από την εφαρμογή αυτού του συστήματος - που προς το παρόν μπαίνει σε διαβούλευση με προοπτική να καταρτιστεί μέσα στο 2011 και να λειτουργήσει από το 2012 - θα είναι ολέθριες τόσο για τους νέους που σήμερα κάθονται στα θρανία της εκπαίδευσης, όσο και για τους εργαζόμενους και φυσικά για τις επόμενες γενιές.

Το σχέδιο σπρώχνει ουσιαστικά στη διάλυση του εκπαιδευτικού συστήματος όπως το ξέραμε μέχρι σήμερα, στην απαξίωση της ολοκληρωμένης μόρφωσης, στην εκμηδένιση των πτυχίων, στη γενίκευση της αμορφωσιάς για τα παιδιά της εργατικής τάξης και γενικότερα των λαϊκών στρωμάτων.

Επιπλέον, ανοίγει διάπλατα την πόρτα στις επιχειρήσεις να αναγορευτούν και επισήμως ως «εκπαιδευτικά ιδρύματα» όχι μόνο μέσω χορηγιών και εισβολής σε σχολεία και σχολές, αλλά και ως «εκπαιδευτές» των εργαζομένων τους. Δίνει έτσι επιπλέον όπλα στους εργοδότες να ξεζουμίζουν αλλά και να καθυποτάσσουν τους εργαζόμενους.

Γίνεται ένα ακόμα βήμα πίσω, στην υποχρέωση του κράτους να σχεδιάζει και να εξασφαλίζει δημόσια δωρεάν εκπαίδευση για όλους και ενισχύεται η ιδιωτικοποίηση της εκπαίδευσης, με το ρόλο του κράτους να γέρνει προς την πιστοποίηση «μαθήσεων» παρά στην παροχή εκπαίδευσης.

Παράλληλα με την όλο και μεγαλύτερη απαλλαγή του κράτους από αυτή του την υποχρέωση, η υπόθεση της μόρφωσης γίνεται όλο και περισσότερο ατομική ευθύνη του καθενός. Εξατομικεύεται πλήρως η εκπαίδευση, πράγμα που αντικειμενικά θα οδηγήσει στην πλήρη κατάργηση των όποιων επαγγελματικών δικαιωμάτων υπήρχαν μέχρι τώρα και συνδέονταν με συγκεκριμένα επίπεδα εκπαίδευσης και ειδικότητες. Και παραπέρα, θα δυσκολέψει τις όποιες συλλογικές διαπραγματεύσεις των εργαζομένων για τα δικαιώματά τους, θα βάζει εμπόδια στην ενότητα της πάλης της εργατικής τάξης, θα στρώσει δρόμο για ακόμα μεγαλύτερα χτυπήματα στις εργασιακές σχέσεις.

Διευκολύνεται ακόμα, η οικονομική μετανάστευση εντός της ΕΕ, η διαρκής περιπλάνηση από χώρα σε χώρα προς αναζήτηση δουλειάς με όλο και χειρότερους εργασιακούς όρους.

Θα έχει ραγδαία επίδραση στις συνειδήσεις των εργαζομένων. Από τη μια, θα τους προετοιμάζει από πολύ νωρίς να αποδέχονται ότι πρέπει να είναι ευέλικτοι και εύκαμπτοι με βάση τις απαιτήσεις συνολικά της αγοράς αλλά και του εκάστοτε εργοδότη. Από την άλλη, θα παρεμβαίνει αυτό το σύστημα ακόμα και στις επιλογές αξιοποίησης του ελεύθερου χρόνου τους, στα χόμπι και στην κοινωνική τους «εμπειρία» ή «συμμετοχή». Οταν θα μπορεί κάποιος να προσμετρήσει ως «μάθηση» ακόμα και τη συμμετοχή του σε μια ΜΚΟ, τη θητεία του σε ένα σωματείο, την ενασχόλησή του στον ελεύθερο χρόνο του με μια τέχνη... θα μπει σιγά σιγά στη λογική να διαλέγει για να γεμίζει τον ελεύθερο χρόνο του με τέτοιες δραστηριότητες που θα μπορούν να είναι «εξαργυρώσιμες» για την αγορά, θα μπορούν να είναι πιστοποιήσιμες στο Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων.

Είναι πραγματικά σαρρωτική μεταρρύθμιση. Είναι εφιάλτης. Πρέπει να πάρει άμεση ηχηρή απάντηση από την εργατική τάξη και τη νεολαία.

«Μαθησιακές διαδρομές» αντί για μόρφωση

Ακόμα και η ενασχόληση με ένα «χόμπι» στον ελεύθερο χρόνο θα υποταχτεί στη ...μετρήσιμη κλίμακα της πιστοποίησης και του πλαισίου προσόντων που θα μετρούν οι εργοδότες

Το προσχέδιο για το Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων που παρουσιάστηκε από το υπουργείο Παιδείας, προφανώς, δεν ήρθε από το πουθενά. Η Ευρωπαϊκή Ενωση, σε αποφάσεις και κείμενά της, ζητά τη δημιουργία «εθνικών πλαισίων», ενώ στο κείμενο που δόθηκε για διαβούλευση σημειώνεται ότι «"εθνικό πλαίσιο προσόντων" νοείται το "εργαλείο" για την κατηγοριοποίηση των προσόντων». Πράγματι, πρόκειται για ένα «εργαλείο», που - όπως είπε η υπουργός Παιδείας Αννα Διαμαντοπούλου - «δεν απονέμει προσόντα, αλλά απλά τα κατατάσσει σε επίπεδα και τα περιγράφει με όρους μαθησιακών αποτελεσμάτων».

Τις προηγούμενες μέρες, τα κυρίαρχα ΜΜΕ στάθηκαν στα 8 επίπεδα που ορίζονται από το Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Προσόντων (επίπεδο 8 το διδακτορικό, επίπεδο 7 το μεταπτυχιακό, 6 η Ανώτατη Εκπαίδευση, κ.ο.κ.), «διαφημίστηκε» η προσμέτρηση της επαγγελματικής εμπειρίας στην κλίμακα προσόντων που θα δημιουργηθεί. Μόνο απ' το προσχέδιο που παρουσιάστηκε και από την ομιλία της υπουργού Παιδείας φαίνεται καθαρά ότι δεν πρόκειται για μια κουβέντα για «νούμερα». Οι στόχοι μέσω του Εθνικού Πλαισίου Προσόντων είναι μακροπρόθεσμοι και θα έχουν, κυριολεκτικά, εφιαλτικά αποτελέσματα για τους εργαζόμενους. Συγκεκριμένα:

«Μαθησιακά αποτελέσματα» αντί για εκπαίδευση

Οχι στη διά βίου κατάρτιση και περιπλάνηση. Δικαιώματα για όλους, απαιτεί η νεολαία

Η εκπαίδευση μετατρέπεται σε «μαθησιακό αποτέλεσμα» τριών «μορφών μάθησης», της «τυπικής εκπαίδευσης», τη «μη τυπικής εκπαίδευσης» και της άτυπης μάθησης (στο «λεξικό» της ΕΕ που παραθέτουμε μπορείτε να δείτε το περιεχόμενο που δίνεται στις τρεις «μορφές» μάθησης»). Το «μαθησιακό αποτέλεσμα» θα προέρχεται - κυριολεκτικά - από παντού, από το σχολείο, το πανεπιστήμιο, τις ιδιωτικές σχολές, τα φροντιστήρια, την κατάρτιση, την ενδοεπιχειρησιακή κατάρτιση, τις ημερίδες, τα σεμινάρια, τη συμμετοχή σε μια ΜΚΟ. Το σύνολο των «μαθησιακών αποτελεσμάτων» θα είναι τα «προσόντα», που «μπορούν να αποκτηθούν, να αναγνωριστούν και να πιστοποιηθούν, ανεξάρτητα από ιδρύματα εκπαίδευσης και κατάρτισης», όπως αναφέρεται στο κείμενο που δόθηκε. Τα «προσόντα», δηλαδή, θα είναι «τα πιστοποιημένα πτυχία, διπλώματα και τίτλοι σπουδών που προέρχονται» από τις τρεις μορφές μάθησης (τυπική, μη τυπική και άτυπη εκπαίδευση).

Τα παραπάνω «δυσνόητα» έχουν ως αποτέλεσμα την εξομοίωση της εκπαίδευσης με κάθε έμπορο της γνώσης, την αναγνώρισή του ως φορέα «εκπαίδευσης» με κρατική σφραγίδα, αλλά και την απαλλαγή του κράτους από την υποχρέωσή του να παρέχει εκπαίδευση. Με λίγα λόγια, η εκπαίδευση διαλύεται και δεν είναι πια εκπαίδευση, αφού τα πτυχία εντάσσονται στο ίδιο «πλαίσιο» προσόντων με κάθε είδους επιχειρηματική δραστηριότητα.

Οι επιλογές των εργοδοτών και οι «εκπαιδευτικές διαδρομές»

Ακόμα και η συμμετοχή σε μια ΜΚΟ μπορεί να ...απογειώσει την κατάταξη μιας «μαθησιακής διαδρομής» στο επίπεδο ενός ...πτυχίου!

Motion Team

Εύλογα μπορεί να αναρωτηθεί κανείς γιατί προχωρούν σε αυτές τις αλλαγές, ενώ επικαλούνται το συμφέρον της «κοινωνίας», του «εργαζομένου», του «εκπαιδευομένου». Το βασικό λόγο τον «ομολόγησε» η υπουργός Παιδείας, ανάμεσα στα πολλά: «Οι εργοδότες θα μπορούν να συγκρίνουν προσόντα από διαφορετικές μαθησιακές διαδρομές και θα διευκολύνονται στην επιλογή προσωπικού». Αυτό εξηγεί και κάτι άλλο που σημείωσε η Α. Διαμαντοπούλου: «Χρειαζόμαστε ένα εκπαιδευτικό σύστημα που να παρέχει ποικιλία ισότιμων εκπαιδευτικών διαδρομών, ανοιχτό, ευέλικτο, χωρίς μονοδρόμους».

Οι «εκπαιδευτικές διαδρομές» που θα προσπαθεί να έχει μια ζωή ο εργαζόμενος, για να μπορεί να διατηρήσει τη δουλειά του και να ανταποκρίνεται, είναι ο ορισμός της εξατομικευμένης εκπαίδευσης. Ο καθένας θα πρέπει να ψάχνει την προσωπική του «μαθησιακή διαδρομή», ανάμεσα σε πτυχία, ημερίδες και καταρτίσεις για να επιβιώσει! Θα κυνηγάει «μαθησιακά αποτελέσματα» και «προσόντα» για να τα πιστοποιήσει. Ακόμα και οι δραστηριότητες στον ελεύθερο χρόνο μας θα πρέπει να υποτάσσονται στις ανάγκες της αγοράς, ώστε να «προσμετρηθεί» στην «άτυπη μάθηση»! Η υπουργός, άλλωστε, έκανε λόγο για ανάγκη αναγνώρισης, μεταξύ άλλων, και «κοινωνικής εμπειρίας».

Στόχοι του κεφαλαίου

Ο σχεδιασμός «εθνικών πλαισίων προσόντων» είναι κεντρική επιλογή για την ΕΕ και έχει άμεση σχέση με τα συμφέροντα του κεφαλαίου. Δεν έχει καμία σχέση με τα όσα επικαλέστηκε, αποπροσανατολιστικά, η υπουργός Παιδείας για «σύγκλιση προσόντων», για «σύγκλιση μισθών» με την ΕΕ. Η ελεύθερη διακίνηση εργατικού δυναμικού έχει μείνει πίσω. «Στις ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες για ένα πολύ μακρό χρονικό διάστημα η ελεύθερη διακίνηση των πολιτών δυστυχώς έπονταν της ελεύθερης διακίνησης κεφαλαίων και αγαθών», επισήμανε η Α. Διαμαντοπούλου.

Το κεφάλαιο (άρα και η ΕΕ ως ένωση καπιταλιστικών κρατών) δεν ενδιαφέρθηκε, «ξαφνικά», να δώσει «ευκαιρίες» στους Ευρωπαίους εργαζόμενους να έχουν δουλειά σε όλη την Ευρώπη. Αντίθετα, θέλει να έχει τη δυνατότητα επιλογής ανάμεσα σε εργαζόμενους από όλους τους λαούς των κρατών - μελών της ΕΕ. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, ότι η υπουργός είπε ότι το 2011 «πρέπει να έχουμε συγκροτήσει το Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων, ώστε να αρχίσει η διαδικασία αντιστοίχησης με το Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Προσόντων, που θα πρέπει να περατωθεί μέσα στο 2012 σύμφωνα με ευρωπαϊκή σύσταση».

Το βασίλειο της αυταπάτης!

Ακόμα και πριν παρουσιαστεί το προσχέδιο για το Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων είχε ξεκινήσει μια αποπροσανατολιστική «κόντρα» για την κατάταξη των Πανεπιστημίων, των ΤΕΙ και των κολεγίων στα 8 επίπεδα που περιγράφονται, η οποία τώρα φουντώνει. Ο «καυγάς» τους είναι αποπροσανατολιστικός και αποδεικνύει τη συνενοχή τους. Ξεκινάει η διάλυση της εκπαίδευσης, τα πτυχία των δημόσιων ιδρυμάτων μπαίνουν στο ίδιο τσουβάλι με κάθε είδους επιχειρηματική δραστηριότητα και αυτοί ...«σφυρίζουν αδιάφορα», λες και δεν καταλαβαίνουν. Η Α. Διαμαντοπούλου στην ομιλία της ήταν σαφέστατη: «Δεν ενδιαφερόμαστε για τις ετικέτες. Το πώς αυτοπροσδιορίζεται ένας εκπαιδευτικός φορέας στις βεβαιώσεις ή στους τίτλους σπουδών που διανέμει δεν ενδιαφέρει»!

Δεν αντιλήφθηκαν ότι ο τελικός στόχος δεν είναι η κατάταξη ιδρυμάτων και πτυχίων και μιλούν για «ευρωπαϊκή πρακτική»; Κι όμως, η υπουργός έδωσε συγκεκριμένο παράδειγμα: «Ο Μπιλ Γκέιτς δεν πρόλαβε να ολοκληρώσει τις σπουδές του γιατί στο μεταξύ δημιούργησε τη Microsoft. Ο συμβατικός τρόπος θεώρησης στην Ελλάδα θα τον κατέτασσε σε ένα χαμηλό επίπεδο προσόντων (επίπεδο 3). Αν όμως το κέντρο βάρους στραφεί στο τι ο Μπιλ Γκέιτς γνωρίζει ουσιαστικά, στο τι μπορεί στην πραγματικότητα να κάνει, τότε είναι σίγουρο ότι το επίπεδο επαγγελματικών προσόντων του είναι πολύ υψηλότερο από αυτό στο οποίο θα τον κατατάσσαμε με βάση τα τυπικά του προσόντα».

Κάνοντας πως δεν καταλαβαίνουν τη δήλωση της υπουργού περί «ετικετών», διάφοροι φορείς Πανεπιστημίων και ΤΕΙ «κονταροχτυπιούνται» για το αν τα Πανεπιστήμια θα καταταχθούν στο επίπεδο 6, αν οι πενταετείς σχολές θα καταταχθούν στο 7, για το πού θα καταταγούν τα ΤΕΙ και ...τα υπάρχοντα κολέγια. Στον ίδιο «καυγά» συμμετείχαν και οι επιχειρηματίες - κολεγιάρχες που υποστηρίζουν ότι δεν πρέπει να κριθούν με το Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων, γιατί έχουν «πιστοποιηθεί» απ' τα αντίστοιχα πλαίσια των πανεπιστημίων του εξωτερικού που συνεργάζονται...

Το «λεξικό» της ΕΕ

Η υπουργός Παιδείας, Αννα Διαμαντοπούλου, στην παρουσίαση του Εθνικού Πλαισίου Προσόντων, μίλησε για μια αναγκαία πρωτοβουλία, η οποία δεν είναι εύκολα αντιληπτή, δεν είναι ευρείας πολιτικής συζήτησης και χρειάζεται μια κρίσιμη μάζα ανθρώπων που θα μπορεί να την εξηγήσει. Σε αντίθεση με την αστική αντίληψη για την πολιτική, εμείς πιστεύουμε ότι όλοι οι εργαζόμενοι πρέπει να γνωρίζουν, να παίρνουν θέση και να δραστηριοποιούνται για όλα τα θέματα που αφορούν τη ζωή τους. Με αυτό το σκεπτικό παραθέτουμε ορισμένους απ' τους βασικούς ορισμούς που έχουν σχέση με το Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων, αλλά και, συνολικά, τα σχέδια για τη διάλυση της εκπαίδευσης, προς όφελος των εργοδοτών.

Πρόκειται για λέξεις - κλειδιά που χρησιμοποιούνται σε αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Ενωσης και αναπαράγονται σε κυβερνητικές αποφάσεις, προσχέδια και σχέδια νόμου. Οι παρακάτω ορισμοί βρίσκονται στο παράρτημα της πρότασης για το Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων και σε συνοδευτικό κείμενο του υπουργείου Παιδείας για το προσχέδιο νόμου για τη Διά Βίου Μάθηση.

Κατακερματισμός της εκπαίδευσης

Τυπική εκπαίδευση: Ετσι ονομάζουν την εκπαίδευση που αποκτιέται σε δημοτικό, γυμνάσιο, λύκειο, ΕΠΑΛ, ειδικά σχολεία, σχολεία δεύτερης ευκαιρίας, ΤΕΙ, πανεπιστήμια και «οδηγεί στην απόκτηση πιστοποιητικών αναγνωρισμένων σε εθνικό επίπεδο από τις επίσημες αρχές».

«Μη τυπική εκπαίδευση»: «Λαμβάνει χώρα σε οργανωμένο εκπαιδευτικό πλαίσιο (προγράμματα σπουδών, διδάσκοντες, αξιολόγηση μαθησιακών αποτελεσμάτων), και μπορεί να οδηγήσει (αλλά όχι αναγκαστικά) στην απόκτηση πιστοποιητικών αναγνωρισμένων σε εθνικό επίπεδο». Παραδείγματα: Φροντιστήρια σχολικών μαθημάτων, ξένων γλωσσών, χειρισμού Η/Υ, ωδεία, προγράμματα κατάρτισης σε Κέντρα Επαγγελματικής Κατάρτισης, ενδοεπιχειρησιακή κατάρτιση.

«Ατυπη μάθηση»: «Δε λαμβάνει χώρα σε οργανωμένο εκπαιδευτικό πλαίσιο αλλά είναι ενταγμένη στο πλαίσιο επαγγελματικών δραστηριοτήτων, του ελεύθερου χρόνου, κοινωνικών, αθλητικών και πολιτιστικών δραστηριοτήτων. Προς το παρόν δεν αναγνωρίζεται και δεν πιστοποιείται». Παραδείγματα: Επίσκεψη σε μουσείο, συμμετοχή σε μια περιβαλλοντική οργάνωση, οδηγίες από τον προϊστάμενο ή τους αρχαιότερους συναδέλφους για το χειρισμό μιας μηχανής στο χώρο εργασίας, οδηγίες από μέλος της οικογένειας για την προετοιμασία μιας εργασίας για το σχολείο, μάθηση στο σπίτι με τη βοήθεια του Διαδικτύου ή χρησιμοποιώντας ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα.

«Μαθησιακά αποτελέσματα» αντί για μόρφωση

Η «τυπική εκπαίδευση», η «μη τυπική εκπαίδευση» και η «άτυπη μάθηση», σύμφωνα με τη λογική της ΕΕ, έχουν «μαθησιακά αποτελέσματα»:

«Μαθησιακά αποτελέσματα»: «Νοούνται οι διατυπώσεις όλων αυτών που ο εκπαιδευόμενος γνωρίζει, κατανοεί και μπορεί να κάνει μετά την ολοκλήρωση μιας μαθησιακής διαδικασίας και οι σχετικοί ορισμοί αφορούν τις γνώσεις, τις δεξιότητες και τις ικανότητες».

«Γνώσεις»: «Νοείται το αποτέλεσμα της αφομοίωσης πληροφοριών μέσω της μάθησης. Οι γνώσεις είναι το σώμα θετικών στοιχείων, αρχών, θεωριών και πρακτικών που σχετίζεται με ένα πεδίο σπουδής ή εργασίας. Στο Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Προσόντων, οι γνώσεις χαρακτηρίζονται ως θεωρητικές ή/και αντικειμενικές».

«Δεξιότητες»: «Νοείται η ικανότητα εφαρμογής γνώσεων και αξιοποίησης τεχνογνωσίας για την εκπλήρωση εργασιών και την επίλυση προβλημάτων. Στο Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Προσόντων, οι δεξιότητες περιγράφονται ως νοητικές (χρήση λογικής, διαισθητικής και δημιουργικής σκέψης) και πρακτικές (αφορούν τη χειρωνακτική επιδεξιότητα και τη χρήση μεθόδων, υλικών, εργαλείων και οργάνων)».

«Ικανότητες»: «Νοείται η αποδεδειγμένη επάρκεια στη χρήση γνώσεων, δεξιοτήτων και προσωπικών, κοινωνικών ή/και μεθοδολογικών δυνατοτήτων σε περιστάσεις εργασίας ή σπουδών και στην επαγγελματική ή/και προσωπική ανέλιξη. Στο Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Προσόντων, η περιγραφή ως προς τις "ικανότητες" αφορά την υπευθυνότητα και την αυτονομία».

«Προσόντα» για να διαλέγουν οι εργοδότες

Στον παραπάνω λαβύρινθο ο καθένας μας θα έχει την προσωπική του «μαθησιακή διαδρομή», δηλαδή θα προσπαθεί σε όλη τη ζωή να αποκτά «τυπική» και «άτυπη εκπαίδευση», «άτυπη μάθηση». Θα επιδιώκει απ' αυτές να έχει τα κατάλληλα «μαθησιακά αποτελέσματα» που θέλει η «αγορά», δηλαδή οι επιχειρήσεις, ώστε να βρίσκει ή να διατηρεί τη δουλειά του. Το σύνολο όλων αυτών θα «αξιολογείται» και θα αποτελεί τα «προσόντα» του:

«Προσόν»: «Νοείται το επίσημο αποτέλεσμα μιας διαδικασίας αξιολόγησης και επικύρωσης, το οποίο επιτυγχάνεται όταν ο αρμόδιος φορέας διαπιστώνει ότι ένα άτομο έχει επιτύχει μαθησιακά αποτελέσματα που ανταποκρίνονται σε συγκεκριμένες προδιαγραφές».