Οι ριζικές ανατροπές στο ασφαλιστικό. Στο ΙΚΑ οι νεοπροσλαμβανόμενοι στο Δημόσιο. Τρία κύρια Ταμεία – Αύξηση ορίων ηλικία

από ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, Δημοσιευμένο Σάββατο 8 Μαΐος 2010 

Οι ριζικές ανατροπές στο ασφαλιστικό. Στο ΙΚΑ οι νεοπροσλαμβανόμενοι στο Δημόσιο. Τρία κύρια Ταμεία – Αύξηση ορίων ηλικίας

Μεγάλες ανατροπές στο ασφαλιστικό καθεστώς όλων των εργαζομένων φέρνει το νομοσχέδιο για το ασφαλιστικό που παρουσιάζει σήμερα η «Κ».

Σύμφωνα με το νέο θεσμικό πλαίσιο, που θα συζητηθεί την επόμενη εβδομάδα στο υπουργικό συμβούλιο, αυξάνεται από το 2011 -αντί του 2013 που προέβλεπε ο νόμος Πετραλιά- το γενικό όριο ηλικίας συνταξιοδότησης με 35ετία από τα 58 στα 60 έτη. Επίσης, το ποσοστό αναπλήρωσης μειώνεται, με αποτέλεσμα να μειώνεται και η σύνταξη από το 2011 για τις επικουρικές και από το 2013 για τις κύριες, ενώ καθιερώνονται ισχυρά αντικίνητρα για την πρόωρη συνταξιοδότηση.

Προβλέπεται, επίσης, ότι με χρονικό ορίζοντα οκτώ ετών θα ενοποιηθούν όλα τα ασφαλιστικά ταμεία σε τρεις φορείς (μισθωτών, αυτοαπασχολουμένων, αγροτών), ενώ από το 2013 και μετά, όσοι προσλαμβάνονται ως τακτικοί υπάλληλοι στο Δημόσιο, στα ΝΠΔΔ και στους ΟΤΑ θα ασφαλίζονται στον κλάδο κύριας ασφάλισης του ΙΚΑ. Οι μόνοι που διατηρούν έναν αυτόνομο ασφαλιστικό φορέα είναι οι υπάλληλοι της Τραπέζης της Ελλάδος, που έχουν κατοχυρώσει την ασφαλιστική αυτοτέλειά τους μέσω του καταστατικού της ΤτΕ και η αλλαγή του προϋποθέτει την έγκριση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.  

Στο ΙΚΑ οι νέοι δημόσιοι υπάλληλοι από το 2013  

Η «Κ» παρουσιάζει τις διατάξεις του υπό έγκριση νέου ασφαλιστικού νομοσχεδίου

Της Χριστινας Κοψινη

Αύξηση του γενικού ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης κατά 2 έτη, από το 58ο στο 60ό έτος της ηλικίας, εφόσον συντρέχει η προϋπόθεση της 35ετούς ασφάλισης.

Μείωση του ποσοστού αναπλήρωσης συντάξεων κατ' έτος στο επίπεδα του ΙΚΑ (2%) για όλους τους παλαιούς ασφαλισμένους που θεμελιώνουν δικαίωμα αποχώρησης από την εργασία έως τις 31.12.2018. Μεγαλύτερη υποχώρηση του ποσοστού για όλους όσοι θα αρχίσουν να θεμελιώνουν δικαίωμα συνταξιοδότησης μετά την 1.1.2018. Καθιέρωση της βασικής σύνταξης ύψους 360 ευρώ από το 2018 και καταβολή της, ως προνοιακού τμήματος της σύνταξης, στην ηλικία των 65 ετών. Ενταξη στον κλάδο κύριας σύνταξης του ΙΚΑ όλων των νέων δημόσιων υπαλλήλων που θα προσληφθούν από το 2013. Ενοποίηση όλων των ασφαλιστικών φορέων, σε 3 Ταμεία, αλλά με μία μεταβατική περίοδο προετοιμασίας 8 χρόνων! Προνομιακή διατήρηση της ασφαλιστικής αυτοτέλειας των εργαζομένων στην Τράπεζα της Ελλάδος και νέο έντοκο λογαριασμό διαθεσίμων στην ΤτΕ (από το 5% του αντιτίμου των εισιτηρίων αγώνων ποδοσφαίρου) για την επικουρική ασφάλιση των Σωμάτων Ασφαλείας. Αντικίνητρα αποχώρησης από την εργασία πριν από την ηλικία των 65 ετών και προετοιμασία της διαδικασίας για παρεμβάσεις στο σύστημα επικουρικών συντάξεων από το 2011.

Αυτές είναι ορισμένες από τις αλλαγές που εισάγει το νέο ασφαλιστικό με σχέδιο νόμου που συζητήθηκε χθες σε κυβερνητική σύσκεψη στη Βουλή και αναμένεται να εγκριθεί από το υπουργικό Συμβούλιο τη Δευτέρα. Επισήμως, το Σχέδιο θα δοθεί στη δημοσιότητα από το υπουργείο το απόγευμα της Δευτέρας σε συνέντευξη Τύπου που θα πραγματοποιηθεί στα γραφείο της κοινοβουλευτικής ομάδας του ΠΑΣΟΚ, στη Βουλή κι όχι στο υπουργείο Εργασίας.

Η «Κ» δημοσιοποιεί σήμερα το τελικό σχέδιο νόμου το οποίο θα τελεί υπό την κρίση του Υπουργικού Συμβουλίου και με την επιφύλαξη που πάντα υπάρχει για πιθανές αλλαγές σε επιμέρους ζητήματα. Επί παραδείγματι, παραμένει ακόμη ασαφές εάν θα καταργηθεί η δυνατότητα συνταξιοδότησης με 37ετία χωρίς όριο ηλικίας. Επίσης στο σχέδιο νόμου δεν αναγράφεται το ποσό της βασικής σύνταξης το οποίο σύμφωνα με ανακοινώσεις της ηγεσίας του υπουργείου θα κυμαίνεται γύρω στα 360 ευρώ και δεν καταγράφονται αναλυτικά τα ποσοστά αναπλήρωσης που θα ισχύσουν για τον υπολογισμό της σύνταξης μετά την 1.1.2013 για όλους όσοι θεμελιώσουν δικαίωμα συνταξιοδότησης μετά την 1.1.2018. Αυτά τα ζητήματα αποτελούν σημεία ενδοκυβερνητικών διαφωνιών μέχρι την τελευταία στιγμή, αν και δεν πρέπει να αναμένονται σημαντικές διαφοροποιήσεις από τις πληροφορίες της «Κ». Σύμφωνα με αυτές το ποσοστό αναπλήρωσης ανά έτος θα αρχίζει με 0,7% και θα βελτιώνεται κάθε τριετία. Ο μέσος όρος σε όλη τη διάρκεια της 40ετίας δεν θα υπερβαίνει το 1,5%.

Επίσης, πρέπει να λάβουμε υπόψη ότι ο νόμος για τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που προβλέπει το Μνημόνιο Συνεννόησης με ΔΝΤ, ΕΚΤ και Ε.Ε. προβλέπει ακόμη πιο αυστηρές ρυθμίσεις από αυτές που καταγράφει το Σχέδιο Νόμου, με βασικότερη αυτήν που αφορά την επέκταση της ηλικίας συνταξιοδότησης στο 65ο έτος «για όλους, συμπεριλαμβανομένων και όλων όσοι έχουν ασφαλιστεί προ της 1.1.1993».

Τα αυστηρά μέτρα του Μνημονίου αναμένεται είτε να νομοθετηθούν με δεύτερο Σχέδιο μέχρι τον Δεκέμβριο, είτε να συμπεριληφθούν στο Σχέδιο που δημοσιοποιεί σήμερα η «Κ» αλλά εξαιρώντας τους πολύ παλαιούς ασφαλισμένους, εισελθόντες στο σύστημα πριν από το 1982.

Νέα μέτρα

Αναλυτικότερα, στις βασικότερες διατάξεις του Σχεδίου μπορούμε να εντάξουμε τα εξής νέα μέτρα:

- Eνοποίηση των Ταμείων σε 3 φορείς (μισθωτών, αυτοαπασχολουμένων και αγροτών). Τα 3 νέα Ταμεία θα λειτουργήσουν την 1.1.2018, και έως την 1.1.2018 πρέπει συνταχθούν οι απαραίτητες αναλογιστικές μελέτες.

- Διαδοχικές συντάξεις. Φορέας καταβολής της σύνταξης παραμένει ο τελευταίος φορέας, με την προσαύξηση να προσδιορίζεται μόλις στο 0,06%

- Κατάργηση διαφόρων ευνοϊκών διατάξεων για πλασματικό χρόνο εργασίας χάριν εθελουσίας εξόδου ενώ από την 1.1.2011 καταργούνται όλες οι ρυθμίσεις για τη συνταξιοδότηση «άγαμων και διαζευγμένων θυγατέρων και αδελφών». Ωστόσο, οι συντάξεις που ήδη καταβάλλονται εξακολουθούν.

- Αναπροσαρμογή προς τα κάτω και του ποσοστού αναπλήρωσης των επικουρικών συντάξεων με διαδικασία που ξεκινά την 1.1.2011.

- Νέος πίνακας βαρέων και ανθυγιεινών επαγγελμάτων. Θα ισχύσει για όλους όσοι ασφαλίζονται για πρώτη φορά από την 1.7.2011.

- Καταβολή εισφορών σε δεύτερο Ταμείο (ΙΚΑ) για όλους τους δημόσιους υπαλλήλους που ασκούν παράλληλο επάγγελμα και στον ιδιωτικό τομέα.

- Νέοι διαχωρισμοί στο Δημόσιο. Με το σχέδιο νόμου δεν απαντώνται όλα τα ερωτήματα που αφορούν την επέκταση της ηλικίας συνταξιοδότησης στο Δημόσιο. Ωστόσο, εκτός από την επέκταση που έχει αναγγελθεί για την 1.1.2011 των ηλικιακών ορίων με τα οποία συνταξιοδοτούνται οι γυναίκες στο Δημόσιο, το Σχέδιο εισάγει και μία δεύτερη εσωτερική διαφοροποίηση, αφού όσοι προσληφθούν από την 1.1.2013 ως τακτικοί υπάλληλοι στο Δημόσιο, τα ΝΠΔΔ και στους ΟΤΑ και θα ενταχθούν στον κλάδο κύριας ασφάλισης του ΙΚΑ.

Ποσοστό αναπλήρωσης

- Αλλαγές του ποσοστού αναπλήρωσης για παλαιούς ασφαλισμένους. Ασφαλισμένοι θεμελιώνουν δικαίωμα συνταξιοδότησης μέχρι την 1.1.2018 δεν θα υποστούν ιδιαίτερα δυσάρεστες αλλαγές. Ομως, εάν έχουν υψηλότερο ποσοστό αναπλήρωσης από αυτό που ισχύει στο ΙΚΑ, (2% των μηνιαίων αποδοχών) θα πρέπει να υπολογίζουν τμήμα της σύνταξής τους για τον χρόνο εργασιακού βίου από την 1.1.2013 με το ποσοστό του ΙΚΑ. Με τη συγκεκριμένη διάταξη θα έχουν μειωμένο ποσοστό αναπλήρωσης στο εξής κατά 0,26%. Επίσης και σε αυτήν την κατηγορία των παλαιών ασφαλισμένων, στο εξής θα τηρείται το πλαφόν για το μάξιμουμ της σύνταξης (έως 2.850 ευρώ).

- Μεικτός τρόπος υπολογισμού της σύνταξης για παλαιούς ασφαλισμένους. Ασφαλισμένοι του ιδιωτικού και δημόσιου τομέα που θεμελιώνουν δικαίωμα συνταξιοδότησης μετά την 1.1.2018 θα λάβουν ένα προνοιακό τμήμα, (βασική σύνταξη ύψους έως 360 ευρώ) στην ηλικία των 65 ετών και με εισοδηματικά κριτήρια και ένα δεύτερο αναλογικό σε τμήμα εισφορών, τμήμα σύνταξης. Για αυτήν την κατηγορία ο τρόπος υπολογισμού θα είναι μεικτός, με στοιχεία και από το υφιστάμενο και από το καινούργιο σύστημα.

- Θέσπιση αναλογικής σύνταξης η οποία θα υπολογίζεται ως εξής: Για ασφάλιση μέχρι τις 31.12.2012 ο υπολογισμός θα γίνεται όπως σήμερα, με τους ισχύοντες κανόνες. Για το υπόλοιπο τμήμα, από την 1.1.2013 μέχρι και την ημέρα συνταξιοδότησης ο υπολογισμός του τελικού συντάξιμου ποσού θα γίνεται με τη λογική της αναλογικότητας, βάσει των εισφορών που κατέβαλαν οι ασφαλισμένοι. Για έως και 15 χρόνια ασφάλισης από το 2% που είναι σήμερα το ετήσιο ποσοστό αναπλήρωσης στο ΙΚΑ μειώνεται στο 0,7%. Το ποσοστό θα αναπροσαρμόζεται κάθε τρία χρόνια. Αλλά κατά μέσο όρο για όλη την 40ετία δεν θα ξεπεράσει το 1,2%.

Αυξάνεται στο 60ό έτος η ηλικία συνταξιοδότησης πριν από το 2013

Με εξαίρεση τις αναπηρικές συντάξεις και τους ήδη ασφαλισμένους με το σύστημα των βαρέων και ανθυγιεινών, από το 2011 παύει η δυνατότητα εξόδου από την εργασία πριν από το 60ό έτος της ηλικίας. Σύμφωνα με το άρθρο 10 του Σχεδίου που δημοσιεύει σήμερα η «Κ» οι διατάξεις του Ν.3655/2008 για σταδιακή επέκταση της ηλικίας συνταξιοδότησης από το 58ο στο 60ό έτος θα εφαρμοστούν νωρίτερα κι όχι το 2013. Η αύξηση του ορίου θα ξεκινήσει σε 8 μήνες από σήμερα. Από το 2011 και μέχρι το 2013, με την πρόσθεση εξαμήνων για κάθε έτος, η ηλικία συνταξιοδότησης στο 60ό έτος θα επεκταθεί στον ιδιωτικό τομέα και σε δημόσιους υπαλλήλους.

Ρυθμίσεις

Ταυτοχρόνως, το παράρτημα του Νόμου που ψήφισε κατά πλειοψηφία η Βουλή, επικυρώνοντας το Μνημόνιο Συνεννόησης, θέτει εκ των προτέρων πρόσθετες ρυθμίσεις τις οποίες υποχρεούται να εγκρίνει η Βουλή.

Αναλυτικότερα, στο κείμενο αναφέρονται τα εξής:

«Η κυβέρνηση θα υιοθετήσει ένα νέο απλοποιημένο σύστημα (αναλογικό) για όλους τους νυν και μελλοντικούς εργαζόμενους που περιλαμβάνει:

1 Μέχρι το Δεκέμβριο του 2015, συνταξιοδότηση στην ηλικία των 65 ετών για όλους, συμπεριλαμβανομένων και όσων έχουν ασφαλιστεί προ της 1ης Ιανουαρίου 1993.

2 Αύξηση της απαιτούμενης ηλικίας για συνταξιοδότηση των γυναικών που υπηρετούν στον δημόσιο τομέα στα 65 χρόνια μέχρι το 2013.

3 Ενίσχυση της σύνδεσης των εισφορών με τα επιδόματα.

4Υπολογισμό των συντάξεων σύμφωνα με το σύνολο του εργασιακού βίου.

5 Μια μέση ετήσια λογιστική μεταφορά ύψους 1,2.

6 Τιμαριθμοποίηση των συντάξεων.

7 Εναν αυτόματο μηχανισμό προσαρμογής που να συνδέει το έτος συνταξιοδότησης με την αύξηση στην προσδοκώμενη διάρκεια ζωής κατά το έτος συνταξιοδότησης.

8 Αυξημένη ελάχιστη περίοδο εισφορών από 37 σε 40 έτη μέχρι το 2015.

9 Περιορισμένη χρήση της πρόωρης συνταξιοδότησης στα 60 έτη από την 1η Ιανουαρίου 2011, συμπεριλαμβανομένων των εργαζομένων σε βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα, και όσων έχουν 40 χρόνια εισφορών.

10 Αναθεωρημένο σύστημα παροχής αναπηρικών συντάξεων.

11 Μείωση (κατά 6% τον χρόνο) των συντάξεων για εκείνους που θα συνταξιοδοτούνται μεταξύ των 60 και 65 ετών με λιγότερα από 40 χρόνια εισφορών.

12 Καμία ειδική μεταχείριση για όσους έχουν ασφαλιστεί προ της 1ης Ιανουαρίου 1993.

13 Σημαντικές περικοπές στη λίστα βαρέων και ανθυγιεινών επαγγελμάτων (σε όχι περισσότερα από 10% του συνόλου).

14 Ελάχιστη εγγυημένη σύνταξη για όλους πάνω από 65 ετών υπολογισμένη με βάση τα ελάχιστα απαιτούμενα μέσα διαβίωσης.

15 Μείωση των συνταξιοδοτικών Ταμείων σε τρία».

Δικαίωμα εξόδου

Από τα ανωτέρω συνάγεται ότι μέχρι και την ψήφιση του Σχεδίου νόμου στη Βουλή θα παραμένει ανοικτό το ερώτημα για το ποιοι και πόσοι ασφαλισμένοι έχουν θεμελιώσει δικαίωμα εξόδου με τις σημερινές προϋποθέσεις. Πάντως, οι ασφαλισμένοι στη χώρα ανέρχονται σε 4.069.560 άτομα, εκ των οποίων το 56% (2.264.134 άτομα) ασφαλίστηκε μετά την 1.1.93 κι ως εκ τούτου διέπεται από τις διατάξεις του νόμου 2084/92 με ηλικία συνταξιοδότησης το 65ο έτος.