ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ: Τι αλλάζει σε 70 ημέρες

Του ΧΡΗΣΤΟΥ ΜΕΓΑ, Εφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ

 

Ενα εντελώς νέο ασφαλιστικό τοπίο διαμορφώνεται σε 70 ημέρες με την εφαρμογή δύο συναφών νόμων για τον ιδιωτικό και δημόσιο τομέα οι οποίοι ψηφίστηκαν το περασμένο καλακαίρι εν μέσω μισθολογικών και θεσμικών ανατροπών που περιελήφθησαν στο Μνημόνιο, το οποίο υπέγραψε η χώρα με τους δανειστές της.

Κύριο γνώρισμα αυτών των μεταβολών, που θα ισχύσουν από τις αρχές του 2011, είναι η αύξηση των ορίων ηλικίας έτσι ώστε κανείς να μη συνταξιοδοτείται πριν από το 60ό έτος, και σε αυτή την περίπτωση με 40 έτη ασφάλισης, ή στο 65ο έτος. Σε αυτή την τελευταία περίπτωση, ακόμη και με 12 έτη (πραγματικής) ασφάλισης (και 3 πλασματικά). Μεγαλύτερες «ποινές» επιβάλλονται στις γυναίκες και, κυρίως, στις μητέρες ανηλίκων. Και εξ αυτών, τις μητέρες δημοσίους υπαλλήλους, τα όρια των οποίων εξισώνονται με τα αντίστοιχα των ανδρών.

Παράλληλα, όσοι συνταξιοδοτηθούν από το 2015 και μετά θα λάβουν μειωμένες συντάξεις για το διάστημα που διήνυσαν στην ασφάλιση από το 2010 και μετά. Για το μέλλον προβλέφθηκαν νέοι συντελεστές αναπλήρωσης (σύνταξης) που παραπέμπουν σε αποδοχές στο 70% του μέσου μισθού ολόκληρου του εργασιακού βίου με, περίπου, 39 χρόνια ασφάλισης, κάτι που με το ισχύον σύστημα αποδιδόταν με 35 έτη και έως το 58ο έτος της ηλικίας (ΙΚΑ).

Ωστόσο, κατά το μεταβατικό διάστημα και μέχρι το 2013 υπάρχουν και ορισμένες θετικές ρυθμίσεις, όπως:

* Η συνταξιοδότηση με 12 έτη συν 3 πλασματικά στο 65ο έτος (σήμερα απαιτούνται 15 έτη στην ίδια ηλικία).

* Οι μητέρες ασφαλισμένες στο ΙΚΑ μπορούν να βγουν σε πρόωρη σύνταξη (στο 50ό με μειωμένη ή το 55ο με πλήρη) με δύο προϋποθέσεις (ανήλικο και 18,3 έτη ασφάλισης) χωρίς κατ' ανάγκη η ασφαλισμένη να έχει συμπληρώσει και το 50ό έτος (τριπλή προϋπόθεση που προβλεπόταν έως τώρα).

* Οι ασφαλισμένοι στο Δημόσιο και τα ειδικά Ταμεία προ του 1983, οι οποίοι μπορούν να συνταξιοδοτηθούν με 35 έτη χωρίς όριο ηλικίας.

* Η συμπλήρωση του χρόνου ασφάλισης και με πλασματικά έτη (4 το 2011 και έως 7 το 2014).

* Οσοι έχουν διαδοχική ασφάλιση και προσδοκούν σε καλύτερες αποδοχές από 1/1/2011.

Ειδικά για όσους έχουν ασφαλιστέο χρόνο σε τουλάχιστον δύο Ταμεία η νέα ρύθμιση δίνει μεσοσταθμική αύξηση 9%, όχι όμως για όλες τις κατηγορίες ασφαλισμένων. Σήμερα ένας συνταξιούχος με καθεστώς διαδοχικής ασφάλισης λαμβάνει κατά 30% μικρότερη σύνταξη από αυτήν ενός συνταξιούχου που ασφαλίστηκε τα ίδια χρόνια σε ένα μόνο ασφαλιστικό ταμείο.

Οι κερδισμένοι του συστήματος είναι όσοι είχαν στην αρχή χρόνο ασφάλισης στο ΙΚΑ και, ακολούθως, υπήχθησαν στον ΟΑΕΕ (ΤΕΒΕ). Αυτή η κατηγορία εξάλλου είναι και η πλέον πολυπληθής, αφού πολλοί ασφαλισμένοι ξεκίνησαν από μισθωτοί και στη συνέχεια άνοιξαν δική τους δουλειά. Εδώ τα ασφάλιστρα στο ΙΚΑ αναπροσαρμόζονται με ποσοστό βελτίωσης που φτάνει το 1,8 για 30 χρόνια που μεσολάβησαν από την προηγούμενη ασφάλιση (στο ΙΚΑ). Πέρα βεβαίως από τον πληθωρισμό, ποσοστό με το οποίο αναπροσαρμόζονται τα ασφάλιστρα του παρελθόντος.

Αντιθέτως, εάν το προηγούμενο Ταμείο ήταν το ΤΕΒΕ (νυν ΟΑΕΕ) δεν προκύπτει καμιά διαφορά στον βαθμό που το Ταμείο των ελεύθερων επαγγελματιών αναπροσαρμόζει τις (παλαιές) εισφορές με βάση τα σημερινά καταβαλλόμενα στην αντίστοιχη ασφαλιστική κλάση.

Πάντως οι αλλαγές που επέρχονται (σ.σ.: προσοχή, αφορά όσους υποβάλουν αίτηση συνταξιοδότησης από την 1.1.2011) δεν αποκαθιστούν πλήρως την αδικία, την οποία θα εξακολουθήσουν να υφίστανται οι διαδοχικά ασφαλισμένοι εισπράττοντας χαμηλότερες συντάξεις σε σύγκριση με έναν ασφαλισμένο ο οποίος έχει διανύσει ολόκληρο τον εργασιακό του βίο σε ένα Ταμείο. Οσον αφορά τον χρόνο έκδοσης των συνταξιοδοτήσεων με διαδοχική ασφάλιση, η κυβέρνηση υπόσχεται ταχύτερη έκδοση από το 2011 με την καθιέρωση της προσυνταξιοδοτικής βεβαίωσης. Σήμερα ο χρόνος που απαιτείται για να εκδοθεί μια συνταξιοδοτική απόφαση, όταν υπάρχει διαδοχική ασφάλιση, ξεπερνά τους 12 μήνες και σε ορισμένες περιπτώσεις φτάνει τους 18.

Με το νέο σύστημα οι εργαζόμενοι οι οποίοι ασφαλίστηκαν διαδοχικά σε περισσότερους από έναν ασφαλιστικούς οργανισμούς δικαιούνται σύνταξη από τον τελευταίο οργανισμό στον οποίο ήταν ασφαλισμένοι κατά την τελευταία χρονική περίοδο της απασχόλησής τους, εφόσον πραγματοποίησαν στην ασφάλισή του:

* Πέντε ολόκληρα έτη ή 1.500 ημέρες ασφάλισης, εκ των οποίων όμως 20 μήνες ή 500 ημέρες την τελευταία πενταετία πριν από τη διακοπή της απασχόλησης ή την υποβολή αίτησης για την κρίση του συνταξιοδοτικού δικαιώματος σύνταξης λόγω γήρατος.

* Σαράντα μήνες ή 1.000 ημέρες, εκ των οποίων όμως 12 μήνες ή 300 ημέρες αντίστοιχα κατά την τελευταία πενταετία πριν από τη διακοπή της απασχόλησης ή την υποβολή της αίτησης για την κρίση του δικαιώματος σύνταξης λόγω αναπηρίας ή θανάτου.

* Ως νομοθεσία του οργανισμού για την εφαρμογή της ρύθμισης νοούνται οι διατάξεις που ορίζουν τον απαιτούμενο για τη συνταξιοδότηση χρόνο, την ηλικία, την αναπηρία και τον θάνατο.

* Αν ο ασφαλισμένος πραγματοποίησε στην ασφάλιση του τελευταίου οργανισμού τον αριθμό ημερών εργασίας ή των ετών ασφάλισης που ορίζονται από τη ρύθμιση, αλλά στην περίπτωση αυτή δεν έχει πραγματοποιήσει τον απαιτούμενο από τη νομοθεσία του τελευταίου οργανισμού χρόνο ασφάλισης για τη συνταξιοδότησή του λόγω γήρατος ή αναπηρίας ή των μελών της οικογένειάς του λόγω θανάτου ή δεν πραγματοποίησε στην ασφάλιση του τελευταίου οργανισμού τον αριθμό ημερών εργασίας ή ετών ασφάλισης που ορίζονται από τις διατάξεις της προηγούμενης διάταξης, δικαιούται σύνταξη αυτός ή τα μέλη της οικογένειάς του από τον οργανισμό στην ασφάλιση του οποίου πραγματοποίησε τις περισσότερες ημέρες εργασίας ή έτη ασφάλισης.